ANH CẢNH ƠI, XIN ANH ĐỪNG KHÓC!

ANH CẢNH ƠI, XIN ANH ĐỪNG KHÓC!
  (Thư ngỏ gửi anh Hoàng Ngọc Cảnh, nhân kỷ niệm 20 năm ngày thành lập trường THPT  chuyên Hà Tĩnh - còn gọi là NK Hà Tĩnh)                                 
 Anh Cảnh ơi!
Đã sắp đến ngày kỷ niệm 20 năm thành lập trường, mà anh vẫn đang nằm liệt giường.
 Em biết, căn bệnh ung thư đã di căn vào tận xương tủy anh. Anh đã qua hết liệu trình hóa trị, xạ trị, và giờ đây phải dùng Morphine thường xuyên để cắt cơn đau.
 Em biết, trường NK Hà Tĩnh là mái nhà thứ 2 của anh. Từ người lính xung kích quả cảm, anh đã trở thành vị chỉ huy đầy bản lĩnh, suốt 20 năm qua, anh miệt mài với công việc luyện đội tuyển HSG quốc gia. Thành tích của các đội HSG quốc gia đó, đã đưa trường NK Hà Tĩnh sánh ngang hàng với những trường chuyên danh tiếng nhất của cả nước. Và nó cũng góp phần đưa GD Hà Tĩnh luôn ở tốp trên trong bảng xếp hạng GD chung toàn quốc.
 Giáo viên Hà Tĩnh, ai cũng biết anh, Hoàng Ngọc Cảnh, cây đại thụ rợp bóng làng toán tỉnh nhà.
 Các học sinh giỏi toán của Hà Tĩnh, ai cũng biết thầy Hoàng Ngọc Cảnh, chuyên gia về toán PT đỉnh cao, vang danh toàn quốc.
 Hai mươi năm qua, trường NK Hà Tĩnh đã đạt được những thành tích chói lọi trong các kỳ thi HSG quốc gia.
 Để có được những thành tích vẻ vang ấy, anh và các đồng nghiệp  trong trường đã đổ mồ hôi lẫn nước mắt trên từng trang giáo án. Và có những người đã ngã xuống trên bục giảng. Đó là cây văn kiệt xuất, thầy giáo Trương Biên Thùy, đó là cây lý nổi danh, thầy giáo Đinh Kiểu. Các thầy đã ngã xuống như một người lính giữa trận. Căn bệnh ung thư đã cướp đi sinh mệnh của những người thầy tài hoa đó.
 Giờ đến lượt anh, chính căn bệnh hung hiểm ấy đã tìm đúng anh. Tìm đến vị chỉ huy, trên mặt trận lập thành tích thật cho ngành giáo dục.
  Làng giáo Hà tĩnh rúng động, khi hay tin anh ngã bệnh. Có người than: “Người làm thành tích giả thì giàu, kẻ làm thành tích thật thì chết”.
 Mà có lẽ thế thật anh ạ. Suốt thời gian dài, ngành GD của ta trầm kha trong căn bệnh thành tích. Cũng trong thời gian đó, nhiều kẻ lại giàu lên rất nhanh. Cỡ hiệu trưởng PTTH trở lên, nhà lầu xe hơi gần khắp lượt. Ai dám cam đoan, sự giàu có đó là hoàn toàn chính đáng?
Trong khi đó, đời sống giáo viên ngày càng khó khăn. Số giáo viên tận tâm với nghề, chết vì bệnh hiểm nghèo, cũng không ít. Huyện Hương Sơn, chỉ mươi thầy giáo dạy hóa cấp 3, mà đã sáu thầy gặp tai ương. Cô Thuần, thầy Sỹ chết vì ung thư, thầy Bành, thầy Hải bị đột quỵ, thầy Đạt, thầy Chấm thì con cái bị tàn tật. Ai dám cam đoan, những tai họa đó, không liên quan đến những thí nghiệm độc hại, mà các thầy cô thực hiện trong các tiết dạy?
 Anh ạ, trong một thời gian ngắn, ba thầy giáo xuất sắc của trường NK đã ngã xuống ngay trên bục giảng vì cùng một căn bệnh ung thư. Có ai dám nói, đó chỉ là sự ngẫu nhiên đâu.
  Em biết, thầy Đinh Lê Báu, nguyên GĐ sở GD Hà Tĩnh, đã nhiều lần đến thăm anh. Nhưng em không biết thầy đã nghĩ gì, khi lần nào cũng chỉ cầm lấy tay anh, rồi khóc.
  Em cũng đã chứng kiến, những trò cũ đến thăm anh. Các em cười nói động viên anh, rồi chạy vội ra ôm nhau nức nở.
 Anh ạ, khi anh trao lại cho em bộ đồ dạy học, anh dặn: “ Dạy ít  giữ lấy sức, kẻo lại như anh”, em cũng không cầm nổi nước mắt.
 Từ khi anh bạo bệnh, em chưa thấy anh khóc. Em biết, những giọt nước mắt đã chảy vào trong.
 Anh ạ, hội trường chắc sẽ rất hoành tráng. Học trò cũ của trường NK, vốn nghĩa tình, chắc sẽ về đông. Các quan chức khắp tỉnh, vốn đã gửi gắm nhiều điều ở trường NK, chắc sẽ đến đủ. Các lãnh đạo trong ngành GD, đương nhiên sẽ có mặt. Họ đến, không để khoe sự giàu có, mà họ đến vì sự trọng thị và những lý do khác.
 Họ đến, còn để tìm hiểu về trường NK, ngôi trường đặc biệt, mà các thành tích ở đó, đều là thành tích thật. Những thành tích thật, mà cái giá phải trả, có khi là những cái chết thật ngay trên bục giảng. Họ đến, để minh chứng rằng: "Làm thành tích giả dễ giàu, làm thành tích thật dễ chết".
 Có nhiều người như anh, xả thân làm thành tích thật, thì mới  lắm kẻ dựng thành tích giả giàu nhanh. Kẻ bán hóa chất thiết bị giả  giàu to, thì người dùng hóa chất dởm lại chuốc tai họa.
  Nhưng thôi, anh sẽ chẳng quan tâm đến những chuyện đó nữa đâu. Chắc anh chỉ buồn vì không thể chung vui với bạn bè và học trò cũ trong ngày tựu trường sắp tới.
  Đừng buồn anh ạ, rồi mọi người sẽ đến với anh. Họ sẽ đến bên anh, với lòng kính phục và sự chia sẻ. Họ sẽ đến bên anh, với lòng biết ơn và nỗi thông cảm.
 Em biết, rồi mọi người lại khóc vì anh. Học sinh của anh sẽ khóc, bạn bè anh sẽ khóc, và cả các quan chức cũng sẽ nhỏ nước mắt xót thương.
 Nhưng, anh Cảnh ơi, cả lần này nữa, em xin anh đừng khóc!

ANH HOÀNG NGỌC CẢNH

                 ANH HOÀNG NGỌC CẢNH
                                            Nhân sinh ảo ảnh, đời là mộng.
                                             Cõi vô thường, hiền giả gặp hung.
   Một học sinh xuất sắc nhất của trường chuyên Bộ, lại theo nghề giáo nghèo, rồi suốt cuộc đời hàn nho của mình lại trực tiếp tham gia luyện đội tuyển quốc gia, là chuyện vô tiền khoáng hậu. Một cầu thủ gần bốn mươi năm đảm đương vai trò tiền đạo cắm, bền bỉ ghi bàn, rồi bình thản giã từ sân cỏ ngay trên chấm phạt đền, cũng là chuyện cổ lai hy. Thầy Hoàng Ngọc Cảnh chính là một người như vậy. Anh là một thầy giáo hiếm có trong làng giáo ngày nay. Anh chính là một trong số ít những hiền nhân trong cuộc đời này.
   Ngày xưa, người hiền xếp trên người có tài có đức, hiền nhân được kính trọng hơn cả quân tử. Không ai nói: “Quân tử, hiền nhân” mà chỉ nói “Hiền nhân, quân tử”. Minh quân thì lo “Cỗ xe cầu hiền”, hôn quân lại sắm “Nhà kho chứa tiền”. Ngày xưa nhiều vua sáng, nên tôi hiền được trọng dụng. Ngày nay hiền nhân lại xếp cùng duộc với người ngu. Thì thiên hạ vẫn nói là “Hiền giả hóa ngu” mà lại. Quan niệm về hiền nhân vẫn không thay đổi, chỉ bởi ngày nay "minh quân" tuyệt nọc, nảy nòi ra toàn "u quân" với "cự phú quân". Rồi bọn tiểu nhân lại a dua dè bỉu hãm hại người tài. Không giả ngu ngơ, tai ương giáng xuống hiền nhân nhãn tiền. Phạm Ngũ Lão nay mà vác sọt ngáng đường quan trên, xe không cán chết tươi thì cấm vệ binh cũng chôn sống từ đời tám hoánh. Đỗ Việt Khoa mà sinh tự ngày xưa, có khi làm đến Ngự sử thượng quan, đâu đến nỗi cam phận hàn nho mất việc.
  Trong thập niên bảy mươi , trường ĐH SP Vinh có một quy định hết sức kỳ quặc. Học sinh chuyên Bộ, nếu không được đi du học thì phải vào khoa sư phạm, không được học bất cứ ngành nào khác. Số được xét đi du học, dĩ nhiên không phải là những người giỏi nhất. Chính vì vậy, những học sinh ưu tú nhất của các khóa chuyên Bộ đều học sư phạm tại Vinh. Những tưởng số sinh viên đó sẽ là nguồn bổ sung giảng viên cho chính trường Vinh. Nhưng họ lại chính là những người khó lòng được giữ lại trường ĐH nhất. Hầu hết bị đẩy về những nơi heo hút, mà không ai chịu đến. Đó cũng là lý do có nhiều giáo viên có năng lực, rẽ ngang tìm nghề khác. Có người bảo, cách dùng người tài đó chính là cách "Dùng để diệt", tức là "người" thì vẫn dùng, nhưng tìm mọi cách làm cho "tài" thui chột đi. Với cách hãm tài phổ biến này của ngành giáo dục, những sinh viên giỏi nhất lại khó trở thành giảng viên. Đó cũng là lý do vì sao những người xuất sắc như Hoàng Hoa Trại, Hoàng Ngọc Cảnh, Trần Văn Khải, Đinh Hải Truyền, lại “được tăng cường” cho các trường phổ thông. “Chiêu hiền đãi sỹ bi hài” hóa ra không chỉ riêng Hà Tĩnh!. Quy định tréo ngoe của ĐH Vinh, cùng với cách “Dụng nhân như dụng khuyển”đó của các cấp, vô tình đã đem lại cho làng giáo phổ thông những hạt dạ minh châu. Anh Cảnh chính là ông Hoàng trong các viên Ngọc chói sáng đó.
  Anh Hoàng Cảnh không những xuất sắc nhất lớp chuyên toán Bộ, mà còn là cánh chim đầu đàn của sinh viên toán khóa 12. Học giỏi, năng nổ công tác, lắm tài lại hiền lành, ai cũng tưởng anh được giữ lại giảng dạy ĐH. Không ngờ anh bị tống về nơi heo hút núi rừng Hương Sơn, trường Vừa học vừa làm Cao Thắng. 
   Thật không may cho anh, nhưng lại là may mắn cho học sinh vùng khỉ ho cò gáy này. Tôi vốn ngưỡng mộ danh tiếng anh đã lâu, nhưng chính tại trường Cao Thắng, tôi mới được sống cùng anh. Chung căn phòng nhỏ, anh và tôi sống như anh em ruột thịt. Anh là một người hiền hậu đến vô tư, lại dễ tính và lắm tài lẻ. Hát hay, đàn giỏi, chơi tốt nhiều môn thể thao, anh là thầy dạy nhạc kiêm huấn luyện viên của tôi và của cả trường.
  Cấp trên nghe về khả năng văn thể hơn người của anh, bèn điều anh về trường điểm Cẩm Bình. Đây chính là lò đào tạo cán bộ cốt cán không chính thức của tỉnh. Cán bộ Đoàn trường Cẩm Bình thời đó, nay hầu hết là ông nọ bà kia cả. Chỉ trừ những người có tài năng thật sự, và tất nhiên đầu tiên là trừ anh. Người tài thật sự bao giờ cũng chỉ là tấm ván lót đường cho các đồng nghiệp khôn ranh và có tài luồn lách. Trong vai tấm ván dậm nhảy này, suốt hai mươi năm sau đó tại trường Năng khiếu Hà Tĩnh, anh cũng đã giúp cho bao người bật rất cao, nhảy rất xa.
  May mắn nhất thuộc về học sinh trường Năng khiếu Hà Tĩnh. Rất nhiều thế hệ học sinh của trường, được thầy giáo Hoàng Ngọc Cảnh trực tiếp dìu dắt. Tất cả đội tuyển thi quốc gia môn Toán của trường đều in đậm dấu ấn của thầy Cảnh. Anh ít viết bài, nhưng những gì anh viết thật đáng quý và đáng sợ. Đáng quý cho những người nghiên cứu toán phổ thông đỉnh cao. Đáng sợ cho các "bậc cao nhân” bị anh điểm đúng vào gót chân Asin. Sau mỗi kỳ thi quốc gia, anh có ngay bài bình luận, chỉ rõ chỗ hay chỗ dở trong cách ra đề. Mấy vị ra đề thi toán quốc gia, chắc chẳng vui vẻ gì khi anh viết trên báo Toán: “Mấy cậu ra đề, chỉ bảo cho nhiều rồi mà lần này lại sơ suất đến thế này...”.
    Hà Tĩnh vốn là một tỉnh mới tách ra từ Nghệ Tĩnh, chưa có vị thế gì trên tấm bản đồ giáo dục toàn quốc. Trong thời gian ngắn, Hà Tĩnh đã vươn lên thành một lá cờ đầu giáo dục trong nhiều năm liền. Công lao đó thuộc về lãnh đạo, thuộc về giáo viên, học sinh của cả tỉnh. Công lao đó cũng có một phần không nhỏ là của anh, thầy giáo Hoàng Ngọc Cảnh.
   Xưa nay cỏ dại lấn át lúa, chó sói ăn thịt chó nhà, người hiền không chống nổi kẻ ác là lẽ thường tình. Khi "Thạch Sanh quá ít, Lý Thông quá nhiều", thì giấc mơ  "Ở hiền gặp lành" chỉ là liều thuốc an ủi nhau và tự động viên chính mình. “Ở hiền” chỉ là phương châm đối nhân xử thế cần có, chứ không thể “Ở hiền” để hy vọng sẽ được “Gặp lành”. Thậm chí đừng  hy vọng mình “Ở hiền” để con cháu “Gặp lành”. Đức Phật, Đức Chúa từ bi hỉ xả ban phúc cho chúng sinh, các Ngài có con cái gì đâu. Các bậc thánh đế, minh quân cũng chỉ ước muốn nhất là lại đem lại điều lành cho muôn dân, đâu phải là cho con cái. Vì vậy, mục đích tối thượng của người thầy chân chính, phải là đem lại “điều lành” cho học sinh của mình. Theo tôi, anh Hoàng Ngọc Cảnh chính là một thầy giáo như vậy.
  Tùng bách ngạo nghễ, dễ bị bão tố quật đổ hơn là đám lau sậy biết uốn rạp mình. Cây lúa kia, khi đã rút ruột dâng đời những hạt vàng mười, còn lại gốc rạ xác xơ yếu đuối, cũng sẽ sớm lụi tàn trong cỏ dại. Sau phút bừng cháy sáng trên nền trời đêm, ngôi sao kia sẽ lặng lẽ vỡ rơi. Các bậc tài danh cũng không tránh khỏi số phận đau đớn, nghiệt ngã đó.
  Vừa ra trường, sinh viên ưu tú Hoàng Ngọc Cảnh đã an nhiên chấp nhận cảnh lưu đày, hết "thâm sơn" Khe Cò, rồi lại "cùng cốc" Chợ Bộng. Cây toán tài năng này lại bất chấp trò trớ trêu của thế sự, đem hết những tài lẻ mình có, làm trọn vai diễn trên sân khấu Cẩm Bình. Rồi người thầy tài danh Hoàng Cảnh bừng sáng hết mình, trong vai người thợ luyện của lò luyện thép Năng khiếu Hà Tĩnh. 
   Không ngờ, nhát dao số mệnh đã bất ngờ giáng xuống đời anh. Giờ đây, anh đang phải chống chọi với căn bệnh ung thư quái ác. Tất cả người thân, tất cả bạn bè đồng nghiệp, tất cả học sinh yêu dấu của anh, đang luôn bên anh. Mọi tấm lòng đều mong mỏi một điều, là lần này anh lại vượt qua.
    Dẫu biết rằng sinh lão bệnh tử là quy luật muôn đời của tạo hóa, nhưng tôi vẫn hy vọng rằng cao xanh kia có mắt. Vẫn biết rằng: Nhân sinh ảo ảnh, đời là mộng  nhưng lòng tôi vẫn muốn: Cõi vô thường, lành sẽ át hung. Anh Cảnh ơi, xin anh đừng để các con anh, xin anh đừng để các học sinh của anh, và xin anh đừng để đứa em này của anh côi cút. Cầu xin cho anh mau mau khỏi bệnh.

CHIÊU HIỀN ĐÃI SĨ TẠP BIÊN

Ngày mai giỗ hết thầy giáo Hoàng Ngọc Cảnh. Người anh lớn của làng toán Hà Tĩnh. Xin đăng lại mấy bài em viết về Anh. Anh của em!

CHIÊU HIỀN ĐÃI SĨ TẠP BIÊN
(Ghi chép lặt vặt chuyện chiêu hiền đãi sĩ của giáo dục Hà Tĩnh)
Lãnh đạo biết dùng người tài, cũng giống như loài tê giác hoặc loài voi, biết nâng vật quí nhất của mình lên trước mặt hay đội lên đầu. Chúng dùng ngà hay sừng để làm nên sức mạnh. Không biết dùng báu vật mình có, là loài trai sống trong bùn lầy hay loài trâu bò gặm cỏ. Chúng che giấu, nhận chìm ngọc trai và hạt Ngưu hoàng phấn vô giá nơi uế tạp nhất, rồi cố tìm cách loại bỏ. Cuối cùng, chúng chết chính vì sự ngu xuẩn đó

Tuần trước, gọi điện cho em Nguyễn Công Chuẩn, hỏi thăm lụt lội ở Hương Khê. Hóa ra em không còn ở trường Phúc Trạch nữa. Mà là giảng viên Đại học Vinh rồi, dạy khối chuyên toán nữa cơ chứ. Mừng cho em quá. Chuẩn bảo, chuyện ra ĐH Vinh cũng lôi thôi lắm. Tay hiệu trưởng Phúc Trạch giở đủ trò, làm tình làm tội. Súyt bị đuổi khỏi ngành giáo dục. May ĐH Vinh cần người giỏi nên can thiệp, cứu em thoát khỏi án kỷ luật. Lại là hiệu trưởng!. Giáo viên giỏi cứ bỏ Hà tĩnh mà đi, chủ yếu vì mấy tay hiệu trưởng!.
Hiệu trưởng các trường phổ thông, lắm kẻ đồi bại. Chỉ giỏi dùng mưu ma chước quỷ nịnh trên nạt dưới. (Sầm Đức Xương tiêu biểu cho hạng này). Một số, chẳng tài cán, nương bóng ô dù mà lên. Chút xíu nhân cách, mất dần theo thâm niên lãnh đạo. Chức quyền đã làm hư hỏng họ. Cũng có hiệu trưởng năng lực, biết cách dụng người. Gặp được một vị như vậy, hơn gặp kì lân. Đó là phúc sáu mươi đời để lại cho mọi thành viên trong trường.
Sở GD quản lí giáo viên qua đám hiệu trưởng đó. Đó là lí do, để giáo viên giỏi không đất dụng võ trong trường phổ thông. Các hiệu trưởng thường ích kỉ, cũng như loài trai, ăn bùn đất dưới đáy. Với loài trai, rong rêu rác rưởi quí hơn những viên ngọc mà nó bất đắc dĩ mang. Ngọc cản trở quá trình kiếm ăn và tiêu hóa của trai. Khi có thể, trai sẽ tìm cách loại bỏ các viên ngọc. Con bò có Ngưu hoàng phấn cũng thế. Đó là vị thuốc vô giá làm nên viên “An cung ngưu hoàng” cứu người đột quỵ. Con bò mang viên ngưu hoàng trong mật, lại lười kéo cày. Bảo vật trong mình làm nó thấy lấn cấn. Nếu làm được, nó cũng sẽ tự vứt đi vật đại quí trong mình.
Vài mươi năm trước, thầy Trần Trọng Chấm, giáo viên Bác Hồ khen, người thầy tâm huyết của nhiều thế hệ học sinh Hương Sơn, đã khăn gói ngậm ngùi ra đi. Tìm kế sinh nhai nơi đất khách quê người vì không chịu nổi cách hành xử khác người của các vị lãnh đạo.
Lại cách đây chưa lâu, xảy ra cảnh nồi da nấu thịt trong làng giáo cấp 3. Đó là việc bình xét người “yếu kém năng lực” chuyển về cấp 2. Lạ thật, năm đó các trường lại được tự bàn chuyện thuyên chuyển. Các hiệu trưởng giở trò ma quỷ gì không biết. Cuối cùng, toàn những người có năng lực buộc phải chuyển đi. Không tin, điểm qua mấy gương mặt quanh Thị trấn Phố Châu này sẽ rõ.
Thầy Đạt, cô Bích, sau vài năm lưu đày ở cấp 2, trở về cấp 3 Hương Sơn, tham gia thi giáo viên giỏi tỉnh ngay. Thầy Đạt giật thủ khoa, cô Bích á khoa. Mấy năm sau, thầy Đạt tức nư thi lần nữa, lại thủ khoa. Còn thầy Sơn, thầy Hoài, thầy Yên, thầy Tuân, từ cấp 2 quay về. Mấy năm sau là hiệu trưởng hiệu phó các trường cấp 3. Thầy Phạm Cảnh chán, bỏ ngành sang làm lãnh đạo huyện. Thầy Cường, cô Oanh trụ lại, thành những con chim đầu đàn về chuyên môn cho phòng GD. Trong khi đó, những cận thần thân tín của hiệu trưởng được coi là “giỏi giang” ở lại trường cấp 3. Thì trì trật không đạt nổi điểm 5 kiểm tra thường kì của Sở. Mà Sở cũng hay thật, khi cần phân loại chuyên môn, thì không thấy kiểm tra kiểm trẻ chi cả. Mặc các hiệu trưởng tác oai tác quái.
Dăm ba năm trước, cấp 3 Hương Sơn lình xình. Hiệu trưởng ăn mảnh, lại quá dày. Trường xây xong, nghiệm thu thấy quá kém, phải dỡ ra làm lại. Hàng rào xây xong, hiệu phó đập ra không xi măng, phải bỏ. Sở lại cho rằng nội bộ có chuyện chi, chớ hiệu trưởng thì lắm nơi cũng ăn, cũng ẩu, mà có ai nói chi mô. Bèn ngay giữa năm học, chuyển ngay hiệu trưởng, hiệu phó đi hai nơi khác nhau. Lại nghe bọn cát sỏi về thay, xúi bẩy. Chuyển một giáo viên giỏi đầu đàn, buộc phải đi đến dạy một trường khác. Vậy là, Sở nghe theo một hiệu trưởng vô năng, đánh vào một giáo viên giỏi vô hại. Không có lí do nào khả dĩ, giám đốc đưa ra lí do kiểu “lừa con nít” là “tăng cường cho trường chuẩn”. Trâu bò đánh nhau, ruồi muỗi chết!. Hay ưng khuyển quần tranh, thảo mộc tan nát thì cũng không biết nữa!. Hiệu trưởng mới chưa ló mặt, đã xâm xút hại người. “Mặt chưa ló, lọ đã châm!” là thế!.
Đâu chỉ Hương Sơn, nhìn rộng ra chút nữa. Hà Tĩnh đất văn, giáo viên văn Hà Tĩnh nhiều người nổi tiếng cả nước. Điểm qua mấy thầy văn xuất sắc, và hỏi xem họ được các hiệu trưởng chăm chút như thế nào?. Xin hãy về trường Nguyễn Du nghe mà nghe kể lại chuyện hiệu trưởng “săn sóc” thầy Lập. Xin hãy về Minh Khai, nghe chuyện hiệu trưởng “quan tâm” thầy Tân. Rồi chuyện thầy Lưu, thầy Học nổi danh cũng đã khăn gói một đi không ngoái đầu. Chuyện thầy Vị khi còn ở trường Hương sơn, chuyện thầy Ái khi còn ở Can Lộc, thảy đều trầy vi tróc vảy bởi cảnh làm“ đày tớ thằng.. chưa khôn”. Đã có thơ rằng:
“ Vị, Ái sang báo đã lâu,
Các chú Lưu, Học rủ nhau cùng chuồn.
Chỉ còn hai bác Lập, Tân
Đầy tớ thằng dại, quyết mần đến tra.”
Rồi lại:
“Khôn ngoan, Vị tót đi rồi,
Lập, Tân ở lại, chịu lời đắng cay.”
(Mà cũng lạ, giáo viên văn Hà Tĩnh nhiều người giỏi như vậy mà sao đề văn cứ sai ngược, sai xuôi. Báo chí kêu oai oái: “Đề văn Hà Tĩnh bao giờ cho hết sai?”. Chẳng lẽ thầy Lập, thầy Tân không bày cho người ra đề, cách ra đề đúng ư?).
Hôm trước, thầy Tân cùng mấy bạn bè trường Minh Khai đến chơi. Khi tôi ngạc nhiên hỏi sao thành tích trường Minh Khai năm vừa rồi nhảy vọt như vậy. Thầy cười “Vì cảm hứng trở lại với bọn anh, không bị chèn ép nữa thì làm việc thôi, chú à!”. Hỏi ra, trường này mới thay hiệu trưởng!. Lạ thật!
Làng văn Hà Tĩnh có lục nhân, tam hiệp, thì làng toán cũng có tam hổ, tứ hiền. Âu cũng là tạp danh nơi trà dư tửu hậu, làng giáo tếu táo gán cho nhau.
Đệ nhất cao nhân làng toán Hà Tĩnh là Hòang Ngọc Cảnh, trụ cột trong luyện đội tuyển toán thi quốc gia. Các vị ra đề thi toán toàn quốc, rất dè ông trùm này ở Hà Tĩnh. Cứ thi xong, có ngay bình luận đúng sai, hay dở của thầy Cảnh trên báo Toán. Có lần, thầy viết: "Mấy cậu ra đề, tôi đã chỉ vẽ cho bao nhiêu lần rồi mà cứ để sai sót...". Bạn bè khắp nơi, ai cũng tưởng, với tài đức và công lao với ngành, chắc thầy "đã làm to lắm" trong Hà Tĩnh. Thực ra, thầy chỉ mới có chút chức hiệu phó, và chắc sẽ về nghỉ hưu với "trọng trách to lớn " đó.
Thầy Đinh Tam lại khác. Trước đây từng lăn lộn nhiều với đội toán Bình Trị Thiên, đội toán Nghệ Tĩnh. Khi mới về tỉnh, thầy còn tham gia các hoạt động chuyên môn của Sở. Giáo viên toán, thấy đoàn thanh tra có thầy Tam là mừng. Vừa được chỉ vẽ tận tình, vừa được đánh giá công minh. Đúng sai minh bạch "tâm phục khẩu phục". Nay thì chỉ thấy, thầy chăm các lớp luyện thi cho con dân nghèo. Học sinh khắp cả tỉnh tìm về. "Tầm sư học đạo", vừa học chữ vừa học làm người. Cũng có thể, cấp trên cho thầy nghỉ ngơi việc ngành, để ưu tiên cho việc phục vụ nhân dân chăng?. Giáo viên Hà Tĩnh, ai cũng thuộc mấy câu “Vịnh trống” của thầy Đinh Tam: “Bụng rỗng, mặt da bò, thân mít. Kêu lên, thiên hạ toát mồ hôi”. Mấy tay hiệu trưởng có tật giật mình lại bảo thầy chửi xỏ các hiệu trưởng Hà Tĩnh!.
Hồng Lĩnh có thầy Phạm Quốc Phong. Là tác giả vài chục đầu sách toán chuyên sâu. Thầy viết sách mà không cần quan tâm đến chuyện phát hành, vì các nhà xuất bản danh tiếng đặt mua bản quyền ngay khi thầy khởi soạn. Hiền nhân này bị hiệu trưởng sở tại làm tình làm tội đủ điều. Muốn cất "chức tổ trưởng" của thầy Phong, hiệu trưởng bèn lập mưu tính kế. Trước tiên, ông ta sắp xếp ngược lại phân công chuyên môn tổ đề xuất. Nghe thầy Phong phản ứng "trả tổ trưởng cho anh". Thì ngay tức khắc, hiệu trưởng bảo: " Theo đề nghị của anh đấy nhá, mai tôi cử người khác”. Và ngày mai, cử người khác thay thật. Chuyện này, nếu không tự tác nhân vỗ ngực khoe như một chiến tích, thì ai mà biết được nội tình.
Những “cây đại thụ” còn bị tỉa cành cắt rễ dễ dàng như vậy. Thử hỏi những sinh viên chân ướt chân ráo vào ngành, khốn khó xoay xở ra sao.
Nguyễn Viết Dương là giáo viên Anh văn, em dạy ở trường Lí Tự Trọng cách đây mươi năm. Vừa mới ra trường, gặp phải ông tổ trưởng chuyên môn quá kém. Một lần tranh cãi, bị Dương vạch ra sự dốt nát trước mọi người, vị tổ trưởng đáng kính đó bèn đòi thượng cẳng chân hạ cẳng tay. Khi sự việc đưa ra hội đồng, hiệu trưởng lại bênh vực tổ trưởng. (Đây là kiểu hành xử thông thường của các vị lãnh đạo: cấp trên là phải đúng!!!). Hội đồng sợ hiệu trưởng, không dám bênh vực Dương. Cuối cùng, Dương bị phê bình oan. Sau buổi họp, Dương trình ngay đơn xin thôi việc. Mọi người xúm lại can ngăn. Em nói:
- Tôi bỏ việc không phải vì một tổ trưởng dốt nát cãi xằng. Mà vì không chịu được lãnh đạo độc đoán chuyên quyền. Tôi cũng không muốn sống với một tập thể có học, mà đúng không dám nói đúng, sai cũng không dám nói sai!.
Hiện nay, Dương đã có thêm vài bằng đại học, thạc sĩ. Có công việc ổn định và cuộc sống đàng hoàng ở Hà nội. Nhiều người tiếc, không có được dũng khí rũ áo ra đi như em.
Cùng cảnh với Nguyễn Công Chuẩn, còn có Cao Trung Thạch. Cũng là hoàn cảnh gia đình gian nan, vượt khó học tập. Cũng là sinh viên toán giỏi, thường xuyên viết bài trên báo toán. Khi về Hà Tĩnh cũng bị tống đi một trường xa lắc xa lơ. Chuẩn Phúc Trạch, Thạch miền núi Kì Anh. Hai em cũng đều bị hiệu trưởng trù dập. Đều bị đề nghị án kỉ luật đuổi khỏi ngành và cả hai cùng tháo chạy khỏi Hà Tĩnh. Cả hai cùng trở thành giảng viên đại học. Những sinh viên giỏi đó, muốn phục vụ quê hương, nhưng đã không có đất thi thố. Đành khăn gói ra đi, với án kỉ luật ngành đuổi sau lưng.
Có người giỏi đã khó, dùng còn khó hơn. Tài năng mong manh dễ đến dễ đi. Cỏ dại lấn át lúa, chó rừng ăn thịt chó nhà. Người giỏi thường rất khờ khạo trong các cuộc đấu đá. Vì vậy họ muốn có một nơi công tác yên bình, một nơi để thi thố tài năng. Nhiều sinh viên cầm quyết định nhận việc. Đến trường mới, gặp hiệu trưởng, nhìn trường rồi một đi không trở lại. Chỉ riêng ở Hương Sơn đã có em Huấn, em Dũng (thị trấn) em Yến (Sơn Trung) em Tuấn (Sơn Tân). Các em đã về quê, đã quay đi và nay đã là các tiến sỹ, thạc sỹ giảng dạy ở các trường ĐH. Em Yến bảo “ Em không chịu được thái độ khinh người của hiệu trưởng, nên em trả quyết định, tìm việc nơi khác”.
Gần đây Nghệ An có chính sách nhận bất cứ sinh viên giỏi và giáo viên giỏi các nơi xin đến. Đã có nhiều sinh viên giỏi, giáo viên giỏi Hà Tĩnh sang Nghệ An tìm nơi công tác mới. Các lãnh đạo chắc không quan tâm việc này. Với họ, chỉ là thêm cơ hội nhận người. Ai vắng ít hôm, cho một án đuổi việc là xong.
Công bằng mà nói, cũng có những hiệu trưởng có tâm, có những hiệu trưởng có tầm và cũng có người vô hại. Những người đó, chưa chắc đã dễ làm việc. Chính họ cũng cần một lãnh đạo sở sáng suốt, biết dùng chính họ.
May mắn thay, mấy năm nay, làng giáo Hà Tĩnh lại có một giám đốc thanh liêm và nhân hậu. Cũng như thầy Đinh Lê Báu ngày trước, thầy Nguyễn Khắc Hào được giới hiền tài mến mộ. Nhưng chỉ một vị giám đốc trọng nghĩa sắp nghỉ, có đủ làm nam châm hút nhân tài về cho Hà Tĩnh hay không.
Chiêu hiền đãi sĩ, không phải là chuyện dễ, có khi biến thành đày hiền đọa sĩ. Lãnh đạo biết dùng người tài, cũng giống như loài tê giác hoặc loài voi, biết nâng báu vật của mình lên trước mặt hay đội lên đầu. Chúng dùng sừng hay ngà làm nên sức mạnh cho chính bản thân. Không biết dùng báu vật mình có, là loài trai sống trong bùn lầy hay loài trâu bò gặm cỏ. Chúng che giấu, nhận chìm Ngọc trai và hạt Ngưu hoàng phấn vô giá nơi uế tạp nhất, rồi cố tìm cách loại bỏ. Cuối cùng, chúng chết chính vì sự ngu xuẩn đó
Nhiều giáo viên giỏi đang mỏi mòn trong các trường. Các hiệu trưởng biết cách hãm tài tinh vi lắm, không ai kêu ca được.
Nhiều giáo viên trẻ đang tìm mọi cách đi khỏi Hà Tĩnh. Và trong họ, có nhiều người giỏi.
Nhiều sinh viên giỏi ra trường không muốn và cũng không thể về Hà Tĩnh, phải tìm bến đỗ xa quê nhưng yên bình hơn.
Học sinh giỏi nay không thi vào sư phạm. Điểm chuẩn sư phạm hầu hết chỉ xấp xỉ điểm sàn. Thủ khoa sư phạm không bằng điểm vào khoa một số trường khác.
Đà này, chỉ ít lâu nữa, giáo dục Hà Tĩnh chắc không còn phải lo chuyện chiêu hiền đãi sĩ nữa.
Còn đâu hiền sĩ mà chiêu với chả đãi. Chỉ lo chiêu đãi nhau nữa mà thôi!

Viết 2010- Trần Đình Trợ

LẠI CHUYỆN VẶT

LẠI CHUYỆN VẶT

Có cậu H. trường mình, đôi khi rỗi việc, hay săn gái trên mạng.
Tuần trước, cậu ta tăm được một em trên FB, nhìn ảnh có vẻ ngon mắt. Chát chít ỡm ờ chán, theo số di động treo trên FB, H. gọi điện hẹn gặp. Cậu ta dùng sim rác, tự xưng là cán bộ hải quan Cầu Treo, mời nàng đi tắm Nước Sốt.
Không ngờ, cô nàng lại là một cao thủ IT có số má. Bằng vài chiêu nghiệp vụ, cô ta đoán ngay danh tính cu cậu.
Hôm trước, H. nhận được một cú gọi:
-Anh có phải là Nguyễn Văn H. dạy ở trường HS không?
Bị bất ngờ, cậu ta lúng túng:
-Anh hỏi tôi có việc chi?
-Tôi là cán bộ phòng tổ chức Sở GD. Anh sinh ngày...vào ngành năm ...phải không?
-Dạ dạ, em là H. ạ. Thưa thầy có việc chi ạ?
-Chúng tôi được phản ánh nhiều về anh. Anh thường sao nhãng việc công, lại chăm lo linh tinh, đúng không?
-.....
- Chúng tôi sẽ luân chuyển anh đến vùng khó một vài năm, anh chuẩn bị tinh thần đi.
 Hai hôm nay, nghe bảo H. bị sốt cao, nghỉ dạy nằm dài ở nhà.
Còn nội dung câu chuyện này, mình nghe kể lại qua tin nhắn, từ một "bạn bè" trên FB.
Chưa gặp được H., nên mình chưa dám đăng tên thật.

FB VÔ BỔ?

FB VÔ BỔ?
Nhiều người cho rằng vào facebook là một việc làm vô bổ, thậm chí la giở hơi, chỉ dành cho những người vô công rồi nghề. Họ còn lấy dẫn chứng là, bao nhiêu người thành đạt sung sướng mà chả cần chi đến facebook.
Mình thì hoàn toán tán thành với nhận định này.
Không chỉ những người thành đạt, mà ngay cả trâu bò lợn gà...Chả con nào dùng phây phơ chi, mà con nào cũng phương phi béo tốt.

LOẠN DÂM

LOẠN DÂM
Ông anh họ mình, vốn là giáo văn nghỉ hưu, lo suốt mấy năm không xong cái bìa đỏ cho mảnh đất sang ở. Hôm qua ông anh phàn nàn với thằng cháu ở Hà Nội về. Nó bật di động điện một cú, ba ngày sau cán bộ địa chính đưa sổ đỏ tới nhà.
Thằng con ông anh sướng quá, phóng xe mua két bia về ăn mừng. Lớ ngớ không đội mũ bảo hiểm, bị công an giữ lại. Thằng cháu nghe tin, lại cầm điện thoại điện một cú nữa. Thế là con ông anh được thả.
Ngồi liên hoan, mấy người quen nghe ti, bèn thậm thụt nhờ vả. Thằng cháu cứ điện cú này đến điện cú khác. Hầu hết việc nhờ vả đều xong hoặc được hứa giải quyết.
Cả xóm ai cũng hỉ hả ca ngợi thằng cháu hết lời. Riêng ông anh mình thì sa sầm mặt, lẩm bẩm:
-Loạn dâm, loạn dâm..
Mình ngạc nhiên:
-Thà anh bảo xã hội thối nát nghe còn có lý, sao lại là loạn dâm?
Anh mình thủng thẳng:
-Chú bảo, một thằng cán bộ oách như nó, mà cứ "điện cú" liên tục. Mà "cú điện" nào cũng hiệu quả, chả là loạn dâm thì là cái gì ?